Pieter Stoutjesdijk is één van de initiatiefnemers en drijvende krachten achter de Delfste scale-up The New Makers. TNM ontwikkelde een digitaal bouwsysteem waarmee compleet remontabele, circulaire woonoplossingen kunnen worden ontworpen én geproduceerd. Het denken in Mecano-achtige verbindingen is de basis: elk element in een huis moet net zo makkelijk in te pluggen als weer ‘uit te pluggen’ zijn. Van keuken en badkamer tot gevel, zwevende vloer en trappenhuis. HOUTbare LOFT kan dus inderdaad in zijn geheel als een lego-pakketje in elkaar worden gezet – en weer worden afgebroken.Bij TNM wisten Pieter en zijn team jonge honden vanaf de start in 2013, wat ze wilden: duurzaamheid betaalbaar maken voor grote groepen mensen. Ze wisten ook wat daarvoor nodig is: denken in producten, in produceerbaarheid, in schaalbaarheid. Met (onder andere) het plaatmateriaal CLT en een oude freesmachine uit de meubelindustrie, die Pieter met zijn laatste euro’s aanschafte, gingen de Delftenaren aan de slag. Inspiratie had Pieter volop opgedaan in Amerika: ‘Op het MIT had ik geleerd dat je ontwerp en engineering niet uit elkaar moet trekken. Ze hebben elkaar nodig. Dat begint hier in Nederland nu ook door te dringen.’
Frezen is het nieuwe printen
De combinatie van ontwerp, engineering, digitaal denken, geloof in een duurzame wereld en een oude freesmachine leidde in het fabrieksloodsje van TNM korte tijd tot nieuwe, supersterke maar tegelijkertijd ook 100% remontabele verbindingen in allerlei plaatmaterialen, waaronder ook CLT: crossed laminated timber. Net zo sterk als beton, maar makkelijker te bewerken, met een veel grotere digitale precisie (een veel lagere tolerantie dan beton) en natuurlijk: veel lichter in gewicht, waardoor het op locatie monteren van een CLT-casco bij wijze van spreken een kwestie is van ‘klikken-en-gaan’.
Maar TNM begon klein. Voor de eerste cashflow – de freesmachine had echt al het budget opgeslokt – maakten de Makers een hippe meubelserie: Fabrikoos. Dat bracht brood op de plank en ruimte voor een wat grotere opgave: keukens en badkamers in circulaire materialen. Samen met een aantal corporaties ontrafelende TNM de hele levensloop van de gemiddelde Nederlandse keuken– niveau sociale huurwoning. En inmiddels kán het dus: de ComfortCabin en de Circulaire Keuken van TNM zijn verkrijgbaar voor een bedrag van circa € 500 per jaar. En dat is, weten we inmiddels –een hele scherpe prijs in vergelijking met het traditionele (niet circulaire) Bruynzeeltje of Keukenkampioentje, zeker gezien de kwaliteit van de modules. .
Volledig ‘clickable’
Na het welslagen van Fabrikoos en de eerste proeven met de circulaire (remontabele) keukens en badkamers, wilde TNM natuurlijk dóór. Op naar de rest van het huis. Muren, vloeren, trappen daken en gevels ontwerpen. En daar was TBI. Het contact kwam via een stagiair tot stand. Rudy van Gurp, directeur van TBI WOONlab: ‘Bij TBI zien we ook dat de omslag van project- naar productdenken noodzakelijk is om snel grote aantallen duurzame woningen te kunnen maken. Met lekkerEIGENhuis en beterBASIShuis hebben we de eerste stappen gezet. Voor die twee conceptwoningen worden de casco’s digitaal geproduceerd, noem het digitaal printen in beton. Wat we nu met TNM gaan doen, het frezen van CLT en legosteen-achtige verbindingen, gaat wéér een stap verder. Met HOUTbaar LOFT maken we een betaalbare circulaire starterswoning, heel hip en cool en volkomen flexibel – voor een heel aanvaardbaar bedrag. We hebben het ontwerp samen gemaakt, de engineering doen we samen met TNM op basis van het TNM-systeem en ónze kennis van woningen en woningbouw, de productie en de marketing doen wij voor HOUTbaar LOFT met ERA Contour, Hazenberg Bouw en Koopmans Bouw & Ontwikkeling, in het hele land. We zijn volkomen complementair.’
De nabije toekomst: interieur as a service en de LOFT ontwerp-app
In een HOUTbaar LOFT is alles circulair. Het LOFT is 100% clickable dus heel eenvoudig in elkaar te zetten en weer uit elkaar te halen. Ook tussentijds, als bewoners weer eens iets anders willen of gezinsuitbreiding verwachten. Klik – en klaar is de nieuwe slaap- of studeerkamer. Een HOUTbaar LOFT kan door elke volgende bewoner opnieuw worden ‘uitgevonden’ en heeft dus voorspelbaar een zeer lange levensduur. Het houten casco is superduurzaam, maar ook alle andere materialen die worden gebruikt (waaronder het isolatiemateriaal dat op de CLT gevels wordt ‘geplakt’) zijn circulair: óf gemaakt uit afval óf van natuurlijke, hernieuwbare grondstoffen, vooral plantaardig. Door goede alternatieven aan te bieden voor zaken als behang, stucwerk, kit, lak en lijm maken TNM en de woonbedrijven het de bewoner makkelijk om géén dingen te doen ‘waar je later spijt van zou kunnen krijgen’ en juist het circulaire, ruimtelijke en natuurlijke karakter van een HOUTbaar LOFT zo veel mogelijk te benutten. Houten binnenwanden (van CLT) zijn immers prachtig en vertellen het pure, eerlijke verhaal van een HOUTbaar LOFT. Rudy: ‘Op den duur kun je ook denken aan inbouw-elementen, meubels en woonaccessoires as a service, dus op basis van een huur- of statiegeldovereenkomst. Die businesscase gaan we nog maken, met TNM en misschien met anderen.’ Pieter: ‘En we zijn bijna klaar met de ontwikkeling van een open-source ontwerp-app, waarmee iedere ontwerper die dat leuk vindt een eigen product kan toevoegen aan de interieurcollectie van HOUTbaarLOFT. Je ontwerpt dan bijvoorbeeld een kledingkast, een wenteltrap, een stapelbed of een zitkuil – met de parameters van The New Makers. Daarmee is zo’n ontwerp dan meteen produceerbaar – en dus te bestellen voor kopers of huurders van een LOFT.’
